Samenwerking Lichaam en Geest; Het is wel tweerichtingsverkeer.

“Hoe komt die daar nou weer?” Ik heb een blauwe plek op mijn linkerdij. Eigenlijk is het een groengele plek, dus waarschijnlijk zit ie er al een tijdje. Ik zag het pas toen ik, voor het eerst dit jaar, met een korte broek aan in de tuin zit.

Niet eerder gezien, geen herinnering aan een stootpartij en al bijna over… Wonderlijk.

Ik vind dat mooi aan een lichaam.

Niet die blauwe plek, maar hoe je lichaam zichzelf kan helen. Er is in dit geval een adertje beschadigd, dat heelt weer en het bloed wat eruit is gelopen, wordt netjes opgeruimd door het lymfesysteem.

En zo ook met een snee, of schaafwond, of een gebroken bot wat weer aan elkaar kan groeien.

En waar ik soms met mijn hoofd niet bij kan, een pees die op een andere plek wordt vastgezet en een functie krijgt aan de andere kant van een kniegewricht.

Wauw! Het werkt als een zonnetje in mijn eigen been, maar het is ongelooflijk.

We staan er meestal helemaal niet bij stil wat een schitterend zelfhelend vermogen we hebben, het gaat namelijk vanzelf.

We merken wél op wanneer het niet zo lekker lijkt te werken.

Wanneer het piept en kraakt en de pijn niet over gaat.

Waarom gaat die pijn nou toch niet weg?

Functionele of niet functionele pijn

Pijn is een bijzonder iets in dit verhaal van zelfhelend vermogen. Pijn doet namelijk niet mee aan het helen zelf, maar heeft een soort beschermende alarmfunctie.

Als het goed is, doet het pijn als je trauma oploopt. Je stoot je, au. Je steek je vinger in een vlam, au. Dat verhaal.

Pijn piept dan even om de hoek om je te zeggen: “Wat je ook aan het doen bent, kap ermee, je beschadigt het systeem!”  Functionele pijn. De pijn verdwijnt dan ook weer, wanneer wat er kapot was, weer geheeld is. Dan is hij niet meer nodig om je te waarschuwen.

Maar wanneer pijn langer blijft hangen, of wanneer je pijn hebt zonder dat daar een directe aanleiding voor is, dan wordt het niet-functionele pijn genoemd. Er is niets aan de hand, dus hoeft er niet gewaarschuwd te worden.

Ik vind die term, niet-functionele pijn, niet kloppen. Die pijn heeft namelijk nog steeds die waarschuwingsfunctie. Mens, hij schreeuwt zich schor! Het is alleen dat we niet erkennen dat hij nog steeds functioneel is.

We hebben namelijk om de één of andere reden besloten dat pijn in je lichaam een lichamelijke oorzaak moet hebben. Dus als je pijn in je lichaam hebt, dan moet daar ook de oorzaak zijn. Fout!

Je lijf staat niet op zichzelf. Je bent niet alleen maar een aangekleed clubje botten, met spier en een hoopje organen, je hebt ook nog dat andere, dat ongrijpbare; Je gedachten en je gevoelens. Mind en Spirit.

Lichaam doet het niet alleen

Wanneer pijn in je lichaam “vast” zit, en het chronisch is, keren we onszelf binnenstebuiten. Zit er hier een ontsteking? Schuren daar twee botjes tegen elkaar? En als er niets te vinden is, of als er vooral het-zou-kunnen antwoorden zijn, dan houdt ’t vaak op. En dat is een gemiste kans.

Want wanneer je lijf het niet is, dan kan de oorzaak nog wel in jou zitten. Het is niet vette pech en leer er maar mee leven.

Ik heb jaren pijn in mijn knie gehad. Na trauma ging het niet weg, en na heling ook niet. Omdat uit één knie allebei de meniscussen verwijdert zijn en het daar dus een bot-op-bot situatie is, vond ik dat logisch. Hier moest ik mee leren leven.

Maar, een hele dikke maar, toen ging ik mijn gedachten en gevoelens betrekken bij het hele verhaal. Ik leerde mijzelf te zien als het grotere geheel van Lichaam én Geest. Ik ging emotioneel trauma en niet dienende overtuigingen opruimen. En er veranderde iets.

Eerst had ik het niet eens door. Net als bij die blauwe plek. De pijn in mijn knie was er niet meer.

Ik wist wel precies wanneer hij begonnen was, en dat ie er zo’n 15 jaar stevig gezeten had. En dat ik er mee zou moeten leven. En dat hoefde niet meer.

De pijn was weg, de waarschuwing niet meer nodig. Schijnbaar hoef je dus geen pijn te hebben als je botten op elkaar schuren, en lag de oorzaak elders…

Een rem op jezelf

Ik denk dat bij chronische pijn het alarm af blijft gaan omdat er nog ergens trauma zit. Misschien niet in het lichaam, maar emotioneel, of in de vorm van niet helpende overtuigingen.

Maar vaak willen we daar niet aan. Gooit ons hoofd, onze ratio daar de handrem op.

Ieeeeep! Daar gaan we niet aan beginnen.

Ik ben toch niet gek?

Het zit toch niet tussen m’n oren, ik voel het toch?

Misschien heb jij ook wel zo’n rem.

Misschien heb jij wel geleerd dat je ermee moet leren leven.

Heb jij ook van een dokter gehoord dat de pijn komt doordat er twee botjes over elkaar schuren (Maar je kent nu in elk geval één persoon bij wie dat geen pijn meer doet!) en ligt het daarom vast dat die pijn erbij hoort?

Of zit er ergens schaamte of angst voor een eventuele oorzaak die niet lichamelijk is?

Het omkeren

We hebben geleerd dan lichamelijk trauma oké is, maar emotioneel trauma?

Dat mag niet meedoen. Dan ben je een beetje gek en veel mensen weten niet hoe daar mee om te gaan.

Zo wordt het vaak gezien toch? Mentale problemen duwen we weg.

We zijn toch geen mietjes!

Maar wat nou als we het omkeren?

Wat nou als lichamelijke klachten (pijn)  verdwijnen, wanneer je je mentale trauma’s aandacht geeft?

Als we er via de andere kant voor gaan zorgen dat die heel erg wel functionele, chronische pijn, niet meer nodig is.

Dat opent perspectief, dat brengt mogelijkheden.

Er is gelukkig, ook in de reguliere zorg, steeds meer aandacht voor de andere kant, die niet lichamelijke kant van chronische pijn.

Maar de belangrijkste slag die nog te slaan is, is bij mensen met pijn zelf.

Als we er nu toch met z’n allen voor kunnen zorgen dat het stigma op emotioneel trauma niet meer nodig is, en mensen met chronische pijn zich niet meer schamen om op zoek te gaan naar de niet lichamelijke oorzaken…

Ik geloof werkelijk dat er dan een stuk minder mensen wanhopig door het leven zouden gaan, omdat de pijn weg is.